Drie maanden samengevat - bijna onderweg naar NL

Daar zit ik dan, zo'n 3 maanden na m'n vorige berichtje, op een stoeltje bij hetzelfde hostel terwijl een Zambiaanse vrouw ondertussen al een uur aan m'n haren trekt om er iets moois van te maken (dit was gisteren, dinsdag). Over een paar uur zit ik op het vliegveld van Livingstone om aan de reis naar het koude, natte Nederland te beginnen. Wat is het moeilijk voor te stellen hoe het voelt om een winterjas te moeten dragen ipv een T-shirt uit de kast te halen sochtends en de rest van de dag niet meer na te hoeven denken over wat je aan moet. Alhoewel, de afgelopen dagen is het zo warm in Livingstone dat ik regelmatig een duik in het zwembad neem en ook de koude douche erg waardeer! 40 graden en warmer is best warm zonder airco... In Macha was het de afgelopen maanden ook dagelijks 32-40 graden (Oktober is de heetste maand in Zambia) maar in het lab was het prima uit te houden met alle airco's aan. Niets is fijner dan hard werken in een koele ruimte, al werd dit dagelijks afgewisseld met het klaarzetten van experimenten en het vervolgens weer vangen van de losgelaten muggen in een soort half-open kassencomplex. De temperaturen hier liepen behoorlijk op, dus sochtends om 8:00 beginnen was in dit geval niet erg want dan was het pas 30 graden binnen... Tegen de tijd dat alle 500 muggen weer gevangen waren (enkele uren later) was het meestal boven de 38 graden! Desalniettemin heb ik een hoop geleerd tijdens deze warme uurtjes in het 'Mosquito House', zoals de mensen in Macha het noemen.
Verder heb ik me sinds het laatste berichtje bezig gehouden met de volgende dingen (en er ontbreken ongetwijfeld nog 100 verhalen):
- veldwerk in Nchelenge, In het uiterste noorden van Zambia. Hier hebben we in een week tijd meer dan 1200 muggen gevangen, reden we elke dag zo'n 8 uur rond om alle 8 huishoudens te bezoeken voor het ophalen van de muggenvallen in de ochtend en het plaatsen van nieuwe vallen in de middag. Tussen 18:00 en 6:00 werden de muggen dan naar deze vallen gelokt en haalden Jenny, het veldteam en ik ze dan weer op om vervolgens alle insecten uit te pluizen, de muggen te tellen en te identificeren op soort. Deze week in het veld was fantastisch, ontzettend vriendelijke mensen overal en kinderen die meerdere keren per dag hun huizen uitrenden om ons te begroeten als we langs reden met de witte landcruiser truck. De dagen waren lang, vaak namen we ons werk nl mee naar de lodge waar we sliepen zodat we tot ongeveer 23:30 konden werken aan het uitzoeken van de muggen, het invoeren van alle data enz om de volgende morgen weer om 6:00 te ontbijten en aan de slag te gaan!
- Terug in Macha heb ik een aantal muggen uit oost Zambia ontvangen waarvoor ik al het labwerk mocht doen om moleculair vast te stellen om welke soorten muggen het ging, of deze muggen een bloodmaal hadden genomen voordat ze gevangen werden en zo ja, van welk type gastheer dat bloed kwam (geit, koe, varken, hond of mens). Dit onderzoek was deel van iemands master onderzoek en door mijn bijdrage ben ik co-auteur van zijn artikel :)
- Na het labwerk van deze muggen mocht ik mee naar Nyimba and Luangwa (waar de muggen vandaan komen) om deel te nemen aan de afsluitende bijeenkomst met de district medical officer en andere lokale ambtenaren van het ministerie van gezondheidszorg. Op deze bijeenkomsten deelden we de resultaten van het onderzoek en werden aanbevelingen gedaan mbt educatieve doelen (mensen haalden de voorlichting over cholera en malaria door elkaar, want een substantieel aantal ondervraagden dacht dat je malaria kon krijgen van het drinken van besmet water). Daarnaast was er ook de gelegenheid tot het stellen van vragen over het onderzoek en de resultaten, waarvan dankbaar gebruik werd gemaakt door alle aanwezigen (variërend van de fysiotherapeut tot de secretaresse en de apothekersassistent tot de aanwezige artsen). Erg leerzaam en tof om weer een ander gebied van Zambia te zien, zo'n prachtig en divers land!
- De studie met de muggen in het Mosquito House startte na maanden wachten op de benodigde toestemmingen en de materialen die vanuit Amerika moesten komen. Het doel was om een eerste test te doen met een nieuw ontwikkeld anti-muggen product wat - als het werkt - gebruikt kan worden om muggen uit een bepaalde ruimte te weren, bijvoorbeeld door het rondom het huis of de open buitenkeuken te plaatsen. Na de nodige voorbereiding en het constant aanpassen van de opzet van het experiment heb ik helaas niet het einde van de studie mee kunnen maken (dit loopt uit tot eind december ipv deze week!).
- Voor het moleculaire labwerk heb ik met enkele collega's uit proberen te zoeken wat het probleem was waardoor onze testresultaten niet eenduidig waren (voor de kenners: meerdere fragmenten ipv 1 op PCR gel). Na enkele weken van experimenteren en veel contact met Johns Hopkins, die dit assay ontworpen hebben is het helaas nog niet opgelost. Vorige week kwam er iemand van een andere universiteit in Amerika langs en samen hebben we een 7 pagina's tellend protocol ontworpen voor de trouble shooting om zo de bron te vinden en het probleem op te lossen.

Naast al deze dingen heb ik nog veel meer meegemaakt, waarvan een korte opsomming van de hoogtepunten hier:

- Presidentsverkiezingen in augustus, 4 dagen van stemmen tellen (Zambia heeft 13miljoen inwoners van wie er zo'n 5mlj gestemd hebben) gevolgd door nog meer onrust en een officiële rechtszaak over mogelijke fraude, nog meer onrust en geweld en uiteindelijk de inauguratie van de nieuwe president meer dan een maand na de verkiezingen.
- Paar dagen oppassen in Lusaka op de tweejarige zoon van m'n supervisor, omdat de trip naar Nyimba en Luangwa verplaatst moest worden door de plotselinge vrije dagen ivm de presidentsinauguratie en ik toch al in Lusaka was...
- Stage verlengen met 7 weken, vlucht naar NL verplaatsen
- Verhuizen in Macha van het hostel naar Jenny's guest room, zo heerlijk om in een normaal huis te wonen! En nog leuk gezelschap erbij: m'n supervisor Jenny en haar zoontje Little Man (2jr).
- Onverwacht weekendje naar Livingstone, had geen plannen voor het weekend en een uur later zat ik bij Jenny en Little Man in de auto voor een lang weekend weg!
- 2 dagen achter elkaar Victoria Falls bezoeken, gewoon omdat het kan en omgerekend maar €1,20 kost als niet-toerist ipv €20...
- Werken tot je bijna in slaap valt, o.a. dagen van 8:00 tot 22:00 in het lab...
- Een dagje secretaresse zijn voor de meeting van de IRB (ethische commissie die onderzoeksvoorstellen moet beoordelen).
- Engelse kinderliedjes leren, Disney films kijken tot je zelf bijna in slaap valt (maar Little Man nog steeds rondrent om 23:00u...) en eindeloos veel met autootjes spelen. Zodra ik thuiskwam van het lab voor lunch, kreeg ik een handvol autootjes in m'n handen geduwd "Esther, let's do the bumpy road" of "Esther, I want the pushcar" (stop de auto's in de loopauto en ren vervolgens achter Little Man met z'n loopauto aan over het MRT terrein en door de village, terwijl ik de driewieler met duwstang moest meenemen...
- Dagje safari in Botswana waar ik talloze olifanten, giraffes, zebra's, antilopen, kudus, bijzondere vogels en andere dieren heb gezien!

Morgen is het gedaan met dit heerlijke leven in Zambia en heb ik minder dan 24 uur om om te schakelen van 40 graden met een hoop zon naar Nederlands weer en temperaturen die ongeveer 25% zijn van wat ik gewend ben, brrr...

Bye!